Elastieken

Hoe werkt elastieken?

Elastieken is een klassiek kinderspel dat generaties lang gespeeld is op schoolpleinen en straten, en het blijft een absolute favoriet! Er zijn twee manieren om dit spel aan te pakken:

• De traditionele variant met vaste elastieken versjes en sprongen, waarbij ritme en precisie centraal staan.
• De actieve variant met creatieve bewegingen, liedjes en samenwerkingsvormen die zorgen voor extra dynamiek en uitdaging. En ja, deze is extra leuk voor de kids!

We delen graag beide varianten met je, zodat jij als pedagogisch medewerker kunt kiezen welke het beste past bij de groep. De traditionele versie richt zich op ritmegevoel, motoriek en concentratie, terwijl de actieve variant kinderen aanmoedigt om te zingen, springen en samenwerken. Beide versies stimuleren zowel de motorische als de sociale ontwikkeling en dragen bij aan een speelse en leerzame ervaring.

De traditionele manier van elastieken

De traditionele manier van elastieken is een spel dat draait om ritme, lichaamscontrole en coördinatie. Het is een spel dat je met z’n drieën speelt: twee kinderen houden het elastiek om de benen of enkels, de derde voert sprongen uit volgens een vast patroon op een bepaald niveau. Het spel wordt moeilijker naarmate het elastiek hoger komt: van enkels naar knieën, dijen en zelfs heupen!

Het springelastiek

Het elastiek is een dikke, ronde band – meestal van textiel – die gespannen wordt tussen twee kinderen. Geen derde kind bij de hand? Geen probleem! Het elastiek kan ook om twee stoelen of palen gespannen worden.

Spelverloop

1. Een kind springt een vooraf afgesproken patroon op, over en tussen het elastiek.
2. Bekende patronen en rijmpjes begeleiden het spel, zoals:
3. “Tip, tap, top – erin, eruit, erop!”

Of dit kan je doen op de volgende manier:

1. “Elastieken, elastieken – 1, 2, 3!”
2. Als het patroon foutloos is gesprongen, gaat het elastiek een niveau hoger.
3. Bij een fout wordt de beurt doorgegeven of start de speler opnieuw.

De actieve variant van elastieken voor de kinderopvang

Beweging, samenwerking en creativiteit staan centraal in deze actieve variant van elastieken! Kinderen gebruiken het elastiek niet alleen om te springen, maar ook om samen liedjes te zingen, bewegingen te verzinnen en trucjes te leren. Denk aan draaien, kruisen, hinkelen of zelfs springen met de ogen dicht! Deze speelse vorm stimuleert motoriek, samenwerking en zelfvertrouwen.

In deze variant mogen kinderen ook zelf rijmpjes bedenken of improviseren met bewegingen. Dat maakt het spel niet alleen leuker, maar ook leerzaam.

Doel van het spel

Het doel is om het springpatroon goed uit te voeren op elk niveau van het elastiek. Kinderen leren ritmegevoel, motoriek en samenwerken – en dat allemaal op een speelse manier!

Benodigde materialen

Voor elastieken heb je het volgende nodig:

• Een springelastiek (verkrijgbaar in speelgoedwinkels of online)
• Een vlakke speelplek, bij voorkeur met zachte ondergrond (bijv. mat, gras of gymvloer)
• Eventueel stoelen of palen als er niet genoeg kinderen zijn om het elastiek vast te houden
• Bekende rijmpjes en liedjes (of laat kinderen zelf rijmen!)

Met deze eenvoudige materialen kun je overal elastieken spelen – binnen of buiten!

Uitleg van het elastiekspel

Voorbereiding

1. Verdeel de groep in kleine teams van drie kinderen (of gebruik stoelen als vervanging).
2. Span het elastiek tussen de benen van twee kinderen op enkelhoogte.
3. Laat de springer in het midden plaatsnemen.
4. Spreek een patroon en eventueel een bijbehorend liedje of rijmpje af.

Spelverloop

1. De springer voert het patroon uit op en over het elastiek (bijvoorbeeld: links, rechts, ertussen, erop).
2. Gaat het goed? Dan mag de speler naar het volgende niveau (knieën, dijen, heupen…).
3. Bij een fout gaat de beurt naar de volgende speler.
4. Kinderen kunnen zelf liedjes kiezen of nieuwe bewegingen bedenken.

Spelregels

• De springer moet het patroon foutloos uitvoeren om naar het volgende niveau te mogen.
• Het elastiek mag niet losraken of vallen tijdens het spel.
• Liedjes of rijmpjes kunnen worden gebruikt om het ritme aan te geven.
• Spelers mogen zelf variaties bedenken, zolang het eerlijk blijft voor iedereen.

Hoe pas je dit spel toe per leeftijdsgroep?

4-6 jaar – Spelenderwijs leren

Op deze leeftijd ligt de focus op ontdekken en plezier beleven.

• Gebruik lagere elastiekniveaus (enkel- tot kniehoogte).
• Laat kinderen op hun eigen tempo springen.
• Introduceer korte liedjes of rijmpjes om ritme te leren.

Scores bijhouden

Laat kinderen zelf bepalen wanneer ze “winnen” – bijvoorbeeld door een bepaald niveau te halen. Plezier staat voorop.

7-9 jaar – Uitdaging en competitie

In deze leeftijdsgroep kan het spel uitdagender gemaakt worden met extra spelregels en competitie-elementen.

• Maak het uitdagender met hogere elastiekhoogtes.
• Gebruik ingewikkeldere patronen of langere rijmpjes.
• Laat kinderen zelf elastiekversjes bedenken of trucjes aan elkaar leren.

Scores bijhouden

Gebruik een speels scoresysteem waarbij je punten kunt verdienen per niveau. Laat teams elkaar aanmoedigen!

10-12 jaar – Strategie en samenwerking

Oudere kinderen kunnen strategisch spelen en teamwork inzetten om te winnen.

• Laat kinderen zelf regels en patronen bedenken.
• Voeg coöperatieve opdrachten toe, zoals een estafettevorm of duo-sprongen.
• Introduceer “freestyle”-rondes met creativiteit, techniek en originaliteit.

Scores bijhouden

Geef teams punten voor creativiteit, samenwerking en uitvoering. Laat kinderen zelf jury zijn voor elkaar!

De rol van de begeleider

Pedagogisch medewerkers spelen een belangrijke rol in het begeleiden en enthousiasmeren van de kinderen tijdens het spel. Hier zijn enkele manieren waarop zij kunnen bijdragen:

• Motiveren en aanmoedigen: Help kinderen hun grenzen te verleggen en moedig ze aan bij elk sprongetje.
• Uitleg en demonstratie: Laat de sprongpatronen zien en zing of klap het ritme mee.
• Teamwork stimuleren: Stimuleer samenspel en help kinderen bij het bedenken van nieuwe rijmpjes of bewegingen.
• Balans tussen competitie en plezier: Focus op samen plezier maken, niet alleen op winnen.
• Fysieke uitdaging aanpassen: Verhoog of verlaag het elastiek naar niveau van de groep.

Extra variaties van elastieken voor in de opvang

• Binnenvariant:
• Gebruik zachte ondergrond (bijv. matten of gymvloer) en beperk het aantal hoogtes voor veiligheid.
• Buitenvariant:
• Gebruik het spel in estafettevorm, of laat kinderen elastiekrijmpjes verzinnen met natuurelementen (bijv. “Spring over het gras, tik de boom en pas!”).
• Alternatieve versies: 1. Duo-sprongen waarbij twee kinderen tegelijk springen. 2. Spelvorm met tijdslimiet: hoeveel patronen kun je in 1 minuut uitvoeren? 3. Freestyle-vorm waarbij kinderen zelf een choreografie bedenken.

Elastieken en de Mindset Movers-visie

Elastieken – of het nu in een traditionele of actieve variant is – past perfect bij de filosofie van Mindset Movers. Het stimuleert motorische vaardigheden zoals balans, coördinatie en lichaamsbewustzijn, maar ook cognitieve vaardigheden zoals ritmegevoel, geheugen en creatief denken. Daarnaast is elastieken een sociaal spel waarin samenwerking, respect en zelfvertrouwen centraal staan.

Bij Mindset Movers geloven we in spel als middel om kinderen fysiek en mentaal te versterken. Elastieken leert kinderen om te oefenen, fouten te maken, door te zetten en plezier te hebben in bewegen. En dat past helemaal bij een groeimindset!

Wil je meer inspiratie voor leuke en actieve spellen? Neem een kijkje bij al onze activiteiten.